Od 2026 szykuje się mała rewolucja w zasadach ortografii języka polskiego. Jeśli piszesz opowiadania, koniecznie zapoznaj się ze zmianami. Jak każde tego typu zmiany, mogą budzić kontrowersje, ale trzeba się będzie do nich dostosować.
Arenga zaczerpnięta ze strony Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN (komunikat z 10 maja 2024 r.):
Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN ogłasza, że na posiedzeniach w dniach 7 listopada 2022 r., 3 lutego 2023 r. oraz 22 stycznia 2024 r. uchwaliła zmiany zasad ortografii (z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2026 r.).
Rada uznała, że wprowadzenie tych zmian, dotyczących wyłącznie tzw. konwencjonalnych zasad pisowni, przyniesie korzyść w postaci uproszczenia i ujednolicenia zapisu poszczególnych grup wyrazów i połączeń, eliminacji wyjątków, a także likwidacji przepisów, których zastosowanie jest z różnych powodów problematyczne, np. wymaga od piszącego zbyt drobiazgowej analizy znaczeniowej tekstu. To zaś przyczyni się do zmniejszenia liczby błędów językowych oraz – być może – umożliwi piszącym skupienie się na innych niż ortograficzne aspektach poprawności tekstu. Rada zaznacza, że większość z wprowadzonych zmian była postulowana już wiele lat temu, jednak z najrozmaitszych powodów nie udało się wcześniej nadać im mocy obowiązującej.
Aby dać wszystkim osobom oraz instytucjom, zwłaszcza wydawcom, autorom słowników i programów szkolnych, czas na przygotowanie się do nowej sytuacji, Rada postanowiła, że uchwalone zmiany zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.
Należy przypomnieć, że kompetencje Rady Języka Polskiego do ustalania zasad ortografii i interpunkcji są potwierdzone w art. 13 ust. 1 Ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (z późn. zmianami) i nie ma innej instytucji czy instancji, która by takie kompetencje posiadała.
1. Nazwy mieszkańców miast, dzielnic i wsi piszemy wielką literą (Warszawianin, Lublinianin, Ochocianka itd.). W przypadku nazw nieoficjalnych np. szkop czy makaroniarz dopuszczalna będzie pisownia z małą, jak i wielką literą na początku wyrazu.
2. Nazwy firm i marek przemysłowych, a także pojedynczych egzemplarzy tych wyrobów piszemy wielką literą (np. pod oknem zaparkował czerwony Ford).
3. Cząstki -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami piszemy oddzielnie (np. Zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry).
4. Nie- z imiesłowami odmiennymi bez żadnych wyjątków piszemy łącznie (bez względu na interpretację znaczeniową: czasownikową lub przymiotnikową), tj. zniesienie wyjątku zezwalającego na "świadomą pisownię rozdzielną".
5. Przymiotniki tworzone od nazw osobowych, zakończonych na -owski piszemy małą literą bez względu na interpretację (np. dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski).
6. Wyrażenia zawierające człon -pół piszemy łącznie (półzabawa, półnauka, półserio). Wyrażenia zawierające człon -pół odnoszące się do jednej osoby piszemy z łącznikiem (pół-Polka, pół-Niemiec).
7. Pary wyrazów równorzędnych, brzmiących podobnie lub identycznie i występujących zwykle razem możemy zapisywać na 3 sposoby – oddzielnie, z łącznikiem lub z przecinkiem (np. tuż-tuż, tuż tuż lub tuż,tuż)
8. Cząstki -niby i -quasi z wyrazami zapisywanymi małą literą piszemy łącznie (np. nibyludowy, nibyliść, quasinauka). W przypadku wyrazów pisanych wielką literą używamy łącznika (np. niby-Polak).
9.; Nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia piszemy łącznie (np. nieadekwatny, niemilszy, nienajlepszy, nieżyciowo).
10. Wielkimi literami zapisujemy:
Żródło: bryk.pl
PDF ze szczegółowymi zasadami pisowni
Arenga zaczerpnięta ze strony Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN (komunikat z 10 maja 2024 r.):
Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN ogłasza, że na posiedzeniach w dniach 7 listopada 2022 r., 3 lutego 2023 r. oraz 22 stycznia 2024 r. uchwaliła zmiany zasad ortografii (z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2026 r.).
Rada uznała, że wprowadzenie tych zmian, dotyczących wyłącznie tzw. konwencjonalnych zasad pisowni, przyniesie korzyść w postaci uproszczenia i ujednolicenia zapisu poszczególnych grup wyrazów i połączeń, eliminacji wyjątków, a także likwidacji przepisów, których zastosowanie jest z różnych powodów problematyczne, np. wymaga od piszącego zbyt drobiazgowej analizy znaczeniowej tekstu. To zaś przyczyni się do zmniejszenia liczby błędów językowych oraz – być może – umożliwi piszącym skupienie się na innych niż ortograficzne aspektach poprawności tekstu. Rada zaznacza, że większość z wprowadzonych zmian była postulowana już wiele lat temu, jednak z najrozmaitszych powodów nie udało się wcześniej nadać im mocy obowiązującej.
Aby dać wszystkim osobom oraz instytucjom, zwłaszcza wydawcom, autorom słowników i programów szkolnych, czas na przygotowanie się do nowej sytuacji, Rada postanowiła, że uchwalone zmiany zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.
Należy przypomnieć, że kompetencje Rady Języka Polskiego do ustalania zasad ortografii i interpunkcji są potwierdzone w art. 13 ust. 1 Ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (z późn. zmianami) i nie ma innej instytucji czy instancji, która by takie kompetencje posiadała.
1. Nazwy mieszkańców miast, dzielnic i wsi piszemy wielką literą (Warszawianin, Lublinianin, Ochocianka itd.). W przypadku nazw nieoficjalnych np. szkop czy makaroniarz dopuszczalna będzie pisownia z małą, jak i wielką literą na początku wyrazu.
2. Nazwy firm i marek przemysłowych, a także pojedynczych egzemplarzy tych wyrobów piszemy wielką literą (np. pod oknem zaparkował czerwony Ford).
3. Cząstki -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami piszemy oddzielnie (np. Zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry).
4. Nie- z imiesłowami odmiennymi bez żadnych wyjątków piszemy łącznie (bez względu na interpretację znaczeniową: czasownikową lub przymiotnikową), tj. zniesienie wyjątku zezwalającego na "świadomą pisownię rozdzielną".
5. Przymiotniki tworzone od nazw osobowych, zakończonych na -owski piszemy małą literą bez względu na interpretację (np. dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski).
6. Wyrażenia zawierające człon -pół piszemy łącznie (półzabawa, półnauka, półserio). Wyrażenia zawierające człon -pół odnoszące się do jednej osoby piszemy z łącznikiem (pół-Polka, pół-Niemiec).
7. Pary wyrazów równorzędnych, brzmiących podobnie lub identycznie i występujących zwykle razem możemy zapisywać na 3 sposoby – oddzielnie, z łącznikiem lub z przecinkiem (np. tuż-tuż, tuż tuż lub tuż,tuż)
8. Cząstki -niby i -quasi z wyrazami zapisywanymi małą literą piszemy łącznie (np. nibyludowy, nibyliść, quasinauka). W przypadku wyrazów pisanych wielką literą używamy łącznika (np. niby-Polak).
9.; Nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia piszemy łącznie (np. nieadekwatny, niemilszy, nienajlepszy, nieżyciowo).
10. Wielkimi literami zapisujemy:
- Wszystkie człony nazw komet (np. Kometa Halleya, Kometa Enckego);
- Wszystkie człony wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku (np. Półwysep Hel, Wyspa Wolin, Pustynia Gobi);
- Wszystkie człony nazw obiektów przestrzeni publicznej (z wyjątkiem ulica) np. ulica Kościuszki, Aleja Róż, Kościół Mariacki, Zamek Wleń, Cmentarz Północny, Most Poniatowskiego;
- Wszystkie człony (oprócz przyimków i spójników) w wielowyrazowych nazwach lokali usługowych i gastronomicznych (np. Pensjonat pod Różą, Karczma Słupska, Pizzeria Napoli);
- Wszystkie człony w nazwach orderów, medali, odznaczeń, nagród i tytułów honorowych (np. Nagroda Kioto, Nagroda Rektora za Wybitne Osiągnięcia Naukowe, Nagroda Pulitzera).
Żródło: bryk.pl
PDF ze szczegółowymi zasadami pisowni
za zasługi na polu orki jezykowej (medal od instr. seksu i nie uzgodniony z władzami SF), ale sie należy.
AlBo PrzyNajmniej MiędzyNarodowymi Słowami 
